Τα χωριά του Ζαγορίου, κοινώς γνωστά ως Ζαγοροχώρια, είναι παραδοσιακά, γραφικά και πανέμορφα με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική που γοητεύουν με την άγρια ομορφιά της φύσης που τα περιβάλλει! Τα χωριά είναι δεκάδες και σε όποιο και να βρεθείτε έχει τη δική του ομορφιά. Εδώ θα πάμε σε ένα από αυτά τα πιο ιστορικά και όμορφα χωριά του, που ίσως είναι το γραφικότερο χωριό του Ζαγορίου, το Δίλοφο.
Χτισμένο πάνω σε δύο λόφους, εξ ου και η ονομασία του, σε υψόμετρο 1.000 μ. στις πλαγιές της Τύμφης, το Δίλοφο απέχει μόλις 32 χλμ. από το κέντρο των Ιωαννίνων και είναι ένας από τους πιο όμορφους και από τους πρώτους οικισμούς του Ζαγορίου.
Είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα χωριά της περιοχής με σπίτια τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, λιθόστρωτα καλντερίμια, μικρά εκκλησάκια και αρχοντικά. Εδώ βρίσκεται η μεγαλόπρεπη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, χτισμένη από το 1850, και το Αρχοντικό του Μακρόπουλου, το ψηλότερο στα Ζαγοροχώρια. Η απαγόρευση διέλευσης αυτοκινήτων μέσα στον οικισμό.
Η ιστορία του χωριού
Ο χαρακτηρισμός του οικισμού ως παραδοσιακού και διατηρητέου έχει ενισχύσει τον αναλλοίωτο χαρακτήρα του μίας και σε αυτό επιτρέπονται μόνο αναστηλώσεις και ανακατασκευές παλαιών κτισμάτων.
Το παλαιότερο όνομα του χωριού μέχρι το 1920 ήταν Σωπετσέλι ήΣο(μ)ποτσέλι, ονομασία η οποία στα σλάβικα και βλάχικα σημαίνει “τόπος με πολλά νερά”.
Ο οικισμός, που γνώρισε περίοδο ακμής το 19ο αιώνα, αναπτύσσεται γύρω από την κεντρική πλατεία, το Μεσοχώρι. Εδώ έχουν την αφετηρία τους οι πεζόδρομοι που καταλήγουν στις συνοικίες του Πάνω Μαχαλά, του Κάτω Μαχαλά και του Πέρα Μαχαλά.