Το Κουρμανιό και το Γυαλί Καφενέ είναι δύο από τις παλιότερες συνοικίες της πόλης. Το Κουρμανιό (εδώ σε μια χειμωνιάτικη στιγμή του από τον φακό του Β. Κουτσαβέλη τη δεκαετία του ’40) ήταν κάποτε από τις πιο ζωντανές συνοικίες της πόλης λόγω της έντονης εμπορικής δραστηριότητας. Σήμερα, η ζωντάνια παραμένει, με τον χαρακτήρα της συνοικίας να έχει αλλάξει εκ των πραγμάτων. Λέγοντας «Κουρμανιό», εννοείται η περιοχή από την κεντρική πύλη του Κάστρου μέχρι εκεί που τελειώνει η οδός Αβέρωφ. Η συνοικία οφείλει το όνομά της στο κακής ποιότητας μαύρο ψωμί, την «κουραμάνα», όπως λεγόταν, το οποίο μοιραζόταν στους εργάτες που δούλευαν κατά τη γενική επισκευή του Κάστρου από το 1810 έως το 1815 επί Αλή πασά. Στη συμβολή των οδών Αβέρωφ και Εθνικής Αντιστάσεως, υπάρχει το κτίριο από τη στέγη του οποίου απαγχονίστηκε ο Νεομάρτυς Γεώργιος στις 17 Ιανουαρίου 1838.
Και μέσω της Ανεξαρτησίας, στη συνοικία του Γυαλί Καφενέ, η οποία οφείλει το όνομά της στο υαλόφραχτο ξύλινο καφενείο που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και κάηκε γύρω στο 1930 (εκεί που βρίσκεται το σημερινό Γυαλί Καφενέ).
Ή μήπως όχι; Για την ονομασία της συνοικίας, υπάρχει και άλλη μια ερμηνεία. Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Οικονόμου έχει παρουσιάσει μια άλλη ετυμολογική προσέγγιση του τοπωνυμίου, σύμφωνα με την οποία το «Γυαλί Καφενέ» είναι «Γιαλί Καφενέ». Δηλαδή ένα καφενείο στον αιγιαλό, στην παραλία. Υπάρχουν παλιοί χάρτες που δείχνουν ένα μεγάλο κανάλι δίπλα από το σημερινό κτίριο του Γ. Σταύρου.
Όπως και να’ χει, το «Γυαλί Καφενέ» με «υ» επικράτησε. Σύμφωνα με τον λογοτέχνη, ποιητή και ιστοριοδίφη Δημήτρη Σαλαμάγκα, στη θέση του πρώτου καφενείου που χτίστηκε, βρισκόταν ένα κλούκι (στρατιωτικός σταθμός). Λόγω του πλατάνου που υπήρχε, οι κάτοικοι αποκαλούσαν τότε την περιοχή «Πλάτανος». Ο Σαλαμάγκας αναφέρει επίσης ότι στο ίδιο σημείο, οι παραγωγοί, τον καιρό της συγκομιδής, συγκέντρωναν για πάτημα σταφύλια.
Δημοσιεύθηκε στον typos-i.gr, της Β.ΑΓΓΕΛΗ